de mortuis nil nisi bonum, sed…

Morðið á Benazir Bhutto í Pakistan vekur að vonum ugg um framtíðarhorfur í þessu margbrotna landi og heimshluta. Yfirvöld í Pakistan hafa aðeins völd í landinu að hluta til, alls kyns öfgahópar vaða þar uppi, talíbanar hafa flúið þangað næsta óáreittir og ráða lögum og lofum í Wasíristan, en margir telja að Osama bin Laden hafi fundið þar skjól, vafi leikur á hvar hollusta leyniþjónustunnar liggur, réttarfarið er illilega mengað af steinaldarlögbók múslima, einræðisstjórn Musharrafs hershöfðingja stendur tæpar en margur hyggur og landið er kjarnorkuveldi. Það er því full ástæða til þess að hafa áhyggjur af næstu dögum og framtíð landsins.

Ég verð hins vegar að játa að mér þykir alveg nóg um hvernig menn eru þegar farnir að taka frú Bhutto í dýrðlinga tölu, að því er manni virðist fyrir það eitt að hún féll fyrir morðingja hendi. Bæði herra Ólafur Ragnar Grímsson, forseti, og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, utanríkisráðherra, hafa talað um eins og hún hafi verið frelsisins hinsti kyndilberi og nú píslarvottur lýðræðisins.

Rómverjar kenndu okkur að um hina látnu skyldi ekkert mæla nema gott eitt, en það á ekki alltaf við, þó ekki væri nema í von um að menn læri að varast víti þeirra, sem á undan gengu. Í þessu tilviki er  eins og menn gleymi því fullkomlega að sjálf tíðkaði Benazir Bhutto ekki alltaf lýðræðislega stjórnarhætti, mannréttindi voru henni ekki helgur bókstafur og stjórnarhætti hennar mætti fremur nefna þjófræði en lýðræði. Ekki nóg með það, heldur þótti hún aukin heldur alveg sérdeilis óhæfur leiðtogi, ekki aðeins á mælikvarða Pakistans, heldur Asíu allrar og hefur sú álfa þó haft úr einvalaliði óhæfra og spilltra einræðisherra að spila á umliðnum áratugum.

Menn gætu haft það hugfast að Bhutto var tvívegis kjörin forsætisráðherra, en í bæði skiptin sett af vegna spillingar af sitt hvorum forsetanum. Einhverjir kunna að spyrja hvort það hafi ekki aðeins verið upplognar sakir til þess að koma frá þessari fyrstu konu í forystu múslimaríkis, en þá má minna á að yfirvöld í Frakklandi, Póllandi, Spáni og Sviss  hafa einnig tekið þátt í saksókninni, líkt og Interpol, sem gaf út handtökuskipun á hendur henni og eiginmanni hennar á síðasta ári. Það segir svo sína sögu, að hluti af samkomulagi Bhutto við Musharraf hershöfðingja var sakaruppgjöf, niðurfelling á öllum ákærum og að Pakistan legðist ekki áfram gegn því að hún fengi aðgang að svissneskum bankareikninum sínum, þar sem hún hafði nurlað saman jafnvirði tæpra 100 milljarða íslenskra króna með útsjónarsemi.

Aðrir hafa sagt sem svo, að hún kunni að hafa verið fingralöng, en ástæða hafi verið til þess að líta hjá því, þar sem Musharraf sé of veikur fyrir til þess að geta haldið aftur af hinum íslömsku öfgaöflum, en með hennar tilstyrk gæti það gengið. Má vera, en fortíðin gaf ekkert sérstök fyrirheit um það. Þegar talíbanar komust til valda í Afganistan fagnaði Bhutto því og taldi að þeir gætu komið friði og ró á í landinum, þó aðferðirnar væru nokkuð harkalegar. Hún vonaðist til þess að valdataka talíbana gæti opnað markaði í Mið-Asíu og sendi þeim bæði fjárhags- og hernaðaraðstoð.

Musharraf hélt tryggð við þá stefnu þar til árásirnar á Bandaríkin árið 2001 sannfærðu hann um að þeir væru vondur félagsskapur. En það er ekkert sem bendir til þess að hann eigi von um að brjóta öfgahópana á bak aftur eða að innan hersins sé raunverulegur vilji til þess. Sagt er að hann hafi gert sér grein fyrir því og þess vegna samið við Bhutto um heimkomuna í von um að saman ættu þau meiri sjens. Stofufangelsun hennar var sjónarspil og margir töldu að hún væri aðeins þáttur í miklu og löngu leikriti þeirra Bhuttos og Musharraf. Ómögulegt er að segja hvað hæft var í því og það skiptir enda litlu máli úr því sem komið er.

Auðvitað er leitt að Benazir Bhutto skyldi falla fyrir morðingjum og vandi Pakistans er ekki minni nú en fyrr, en það gerir hana hvorki að móður Teresu né Ghandi. Einu gildir hver stóð þar að baki, en um það er allt á huldu skilst manni, þó ég heyri það í Ríkissjónvarpinu, að Jón Ormur Halldórsson sé búinn að leysa morðgátuna úr fjarska.

Hörmuleg áminning um fórnir sem færðar eru fyrir lýðræði