Kennari kvaddur

Mér þótti dapurlegt að lesa það í Morgunblaðinu í morgun að Jón S. Guðmundsson, íslenskukennari við Menntaskólann í Reykjavík, væri látinn. Þrátt fyrir að Jón Gúm (líkt og hann var oftast kallaður af nemendum) hefði aldrei verið kennari minn utan 2-3 forfallatíma, fékk ég samt notið leiðsagnar hans í nokkrum mæli.

Jón var aldrei sínkur á tíma sinn þegar kom að því að leggja menntaskólanemum og íslenskunni gott til og ég naut þeirrar gæfu að kynnast honum talsvert vegna útgáfu Skólablaðsins, sem ég var nokkuð viðloðandi í skólatíð minni. Jón annaðist jafnan prófarkalestur blaðsins og var meira að segja ábyrgðarmaður þess, en sá vanþakkláti starfi var vitaskuld launalaus.

Þegar Jón skilaði próförkum af sér var ekki aðeins búið að leiðrétta villurnar, heldur gaf hann sér tíma til þess að útskýra fyrir okkur ástæðurnar, benda á annað sem betur mætti fara og leggja okkur heilt til um stíl. Jón gaf engan afslátt þegar íslenskan var annars vegar, en það gat verið erfitt að tjónka við óstýriláta og stæriláta unglinga, sem allt þóttust vita og geta og hikuðu ekki við að bera fyrir sig tjáningarfrelsi, höfundarrétt og skáldaleyfi til þess að réttlæta vitleysuna! Jón þekkti til allrar hamingju sitt heimafólk og sagði okkur til af slíkri hæversku og rósemi að ómögulegt var að leiða ábendingar hans hjá sér. Til allrar hamingju fyrir okkur og lesendurna.

Ég áttaði mig ekki á því þá, en auðvitað var Jón að kenna okkur. Að því bý ég enn ríkulega og hygg að svo sé um aðra þá er nutu hennar. Jón S. Guðmundsson var nefnilega ekki aðeins kennari að starfi, heldur af köllun og eðli. Það var því vel til fundið þegar þessum framúrskarandi kennara voru veitt verðlaun Jónasar Hallgrímssonar á íslenskudeginum árið 2003, en myndin að ofan er tekin við það tækifæri þegar Tómas Ingi Olrich, menntamálaráðherra, afhenti honum viðurkenninguna. Jón unni íslenskunni af lífi og sál og náði að kveikja sama neista í brjóstum þúsunda nemenda á hálfrar aldar löngum kennsluferli.

Blessuð sé minning Jóns S. Guðmundssonar og hafi hann þökk fyrir ævistarfið.

Hindurvitni og heilbrigðisstéttir

Vildi vekja athygli á nýrri færslu Péturs Tyrfingssonar á Eyjunni, en sá góði herra skrifar alltof sjaldan. En hann skrifar alltaf þannig, að tíma manns er vel varið í lesturinn. Að þessu sinni færir hann í tal kerlingarbækur, kukl og skottulækningar, sem virðast njóta skjóls eða afskiptaleysis heilbrigðisstétta. Orð í tíma töluð. Ein glefsa:

Við höfum öll stjórnarskrárbundinn rétt til að vera heimsk og vitlaus og boða öðrum galskapinn. Aftur á móti er okkur bannað það ef við höfum tekið okkur á herðar ábyrgð læknis, sálfræðings, hjúkrunarfræðings o.s.frv. Almenningur verður að geta treyst þessum fagstéttum og þeim er gert að byggja störf sín á vísindalegri þekkingu. 

Nú er ég þeirrar skoðunar að fólki eigi að vera frjálst að leita þeirra lækninga, sem því sýnist. En meðan hér er við lýði einokun miðaldagilda í heilbrigðisiðnaði verða þau að lúta ströngum skilyrðum. Einokunin er veitt á þeirri forsendu að gildin búi yfir einstakri þekkingu; fyrir vikið fá þær aðgang að meðölum, sem öðrum er bannaður nema að þeirra ráði, og fær þeim í hendur vald um líf og dauða. Leggi þær skottulækningar af þessu tagi að jöfnu við eigin fræði, þá er grundvöllur einokunarinnar brostinn.