Leita í fréttum mbl.is

Bloggfærslur mánaðarins, febrúar 2009

Tilgangur Seðlabankafrumvarpsins kemur í ljós

Össur hlær við fót. 

Ég sá að Gísli Freyr Valdórsson, vinur minn og samstarfsmaður, var að fetta fingur út í fréttaflutninginn af þingstörfum Höskuldar Þórhallssonar undanfarna daga. Undir það get ég flest ef ekki allt tekið. Mætti raunar nefna fleira til.

Við eigum þó ekki að láta umgjörðina taka hug okkar allan. Stundum er innihaldið einhvers virði. Það á t.d. við um þessa viðhengdu frétt Þóru Kristínar Árnadóttur, sem Gísli Freyr gerði að umtalsefni. Í fréttinni leynist nefnilega frétt. Stórfrétt jafnvel, sem óskiljanlegt er að fjölmiðlar hafi ekki dregið fram með neinum hætti.

Undanfarnar vikur hafa forsætisráðherra og stjórnarliðar keppst við að fullvissa þjóð og þing um að Seðlabankafrumvarpið sé algerlega og einungis lagt fram á faglegum forsendum, að með því sé verið að styrkja Seðlabankann, breyta stjórnkerfi hans og nútímavæða. Hinu vísa þeir á bug, að tilgangur frumvarpsins sé sá að hrekja Davíð Oddsson úr Seðlabankanum, sama hvað það kostar.

Þangað til að Össur Skarphéðinsson, utanríkis- og iðnaðarráðherra sagði óvart sannleikann í málinu í þessari frétt, alveg undir blálokin.

… Ég held líka að þetta sé ekki gott fyrir Framsóknarflokkinn […] að það líti út [fyrir] að einn af þingmönnum Framsóknarflokksins sé að leggja sjálfan sig undir í vörn fyrir Seðlabankastjóra.

Þarna játar Össur hver er hinn eiginlegi tilgangur frumvarpsins, að sérhver töf á framgangi þess sé til þess eins að koma Seðlabankastjóra til varnar gegn gerræðinu.

Auðvitað vita allir menn þetta, þó minnihlutastjórnin hafi viljað láta öðru vísi. En þar er vandi hennar og veikleiki í hnotskurn: Hún getur ekki komið hreint fram — hvorki við þingið né fólkið í landinu. Að ekki sé minnst á gegnsæi, góða stjórnsýsluhætti, fagleg vinnubrögð og það allt.


mbl.is Höskuldur í háskaför
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Ríkisstjórn í taugaáfalli

Don Quixote og Sancho Panza 

Ég á bágt með að skilja vanda ríkisstjórnarinnar. Af hverju tekur hún sér ekki bara alræðisvald og fangelsar stjórnarandstöðuna?

Það er nefnilega með ólíkindum að hlusta á fýluna, sem lekur af Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra yfir því að Alþingi vilji hafa eitthvað um það að segja hvaða lög ná fram að ganga hjá löggjafanum. Hún virðist blátt áfram undrandi á þessari ósvífni þingsins að vilja ekki bara taka við frumvörpum og samþykkja þau sisona.

Ég heyrt þessi sömu sjónarmið enduróma hjá ýmsum vinum mínum, sem fylgja Samfylkingunni eða vinstrigrænum að málum (taka verður fram að ekki eru allir mínir vinstrigrænu vinir á þessari skoðun), en það er eins og þeir átti sig ekki á því að ríkisstjórnin er minnihlutastjórn og getur ekki farið sínu fram í krafti þingstyrks.

Raunar er engu líkara en að forystumenn ríkisstjórnarinnar séu haldnir sömu afneitun. Þegar litið er til verkefnaskrár ríkisstjórnarinnar hefði hún verið afar metnaðarfullt plagg hjá ríkisstjórn með 2/3 þings að baki sér og heilt kjörtímabil framundan. Hjá minnihlutastjórn með 24 þingdaga í kortunum er það auðvitað tómt mál að tala um. Hreinlega galið. Mesta undrið er þó að þetta skuli gerast hjá ríkisstjórn, sem studd er af þingflokkum, sem sjálfir hafa sagt að þeir séu umboðslausir. Og nú vill hin umboðslausa minnihlutastjórn, sem var mynduð sérstaklega til þess að flýta kosningum (af því að þær máttu ekki bíða eina stund) fara að fresta kosningunum mikilvægu! Skyldu ráðherrarnir lúra á nýrri könnun?

Ruglið í þinginu

Þetta ástand hefur haft áhrif á ráðherraliðið og þingið, sem manni er svo sem sama þótt að skjálfi lítils háttar. En þetta er farið að valda vanda úti í þjóðfélaginu og það má ekki við meiru af svo góðu. Það er styttist í að landinu væri betur komið stjórnlausu en með þennan söfnuð; óvissan væri minni þannig. En áfram heldur ruglandinn í stjórninni og hann eykst með tímanum. 

Þetta rugl hefur sést afar vel í Seðlabankafrumvarpinu. Það ber með sér að vera hrákasmíð og ætlað til einhvers allt annars en sagt er opinberlega, sumsé að reka Davíð án þess að reka hann af því að lögin leyfa þessu liði ekki að reka hann. Eða aðra Seðlabankastjóra. Og það er fín ástæða fyrir því að það er þannig. Þar með er ekki sagt að Seðlabankastjóra geti ekki orðið svo á í messunni að hann verði að fara, en þá þarf líka að sýna fram á það og gera það rétt. En þessari ríkisstjórn virðist fyrirmunað að gera nokkurn skapaðan hlut rétt.

Þessi ofuráhersla á Seðlabankafrumvarpið og hvernig stjórnin getur ekkert annað aðhafst bendir til þráhyggju, sem stjórnin verður að ráða bót á. Verri eru þó ranghugmyndirnar og hið brenglaða sjálfsmat Jóhönnu & co. Ef þetta Seðlabankamál skyldi nú taka enda á undan ríkisstjórninni eru nefnilega fleiri stórmál á döfinni. Þar ber hæst harla metnaðarfullar og róttækar breytingar á stjórnarskránni, en fyrirhugaðar breytingar á kosningalöggjöfinni eru litlu minna róttækar.

Hvað stjórnarskrárbreytingarnar áhrærir er erfitt að sjá hvers vegna þær eru svona brýnar. Allra síst þó tillagan um að gera stjórnarskrárbreytingar auðveldari og einfaldari, sem manni skilst að eigi að vera einhvers konar undanfari innlimunar Íslands í Evrópusambandið. Þá er þetta lið að misskilja tilgang stjórnarskrárinnar fullkomlega. Stjórnarskráin er sá grundvöllur, sem öll önnur lög eru reist á, og það á að vera erfitt að breyta henni. Helst ætti hún náttúrlega að vera þannig að henni þyrfti aldrei að breyta. Fyrirætlun þessarar umboðslausu minnihlutastjórnar er hins vegar að búa svo um hnútana að henni megi breytast nánast eftir hentugleikum. En hún á ekki að blakta í vindinum, nóg er nú af vindhönunum samt.

Hvað má þá segja um fyrirhugaðar breytingar á kosningalögunum? Enginn af stjórnarliðinu hefur verið fáanlegur til þess að greina frá því nákvæmlega út á hvað þær gangi, af þeirri einföldu ástæðu að minnihlutastjórnin hefur ekki hugmynd um það sjálf. Hún vill bara „auka persónukjör“. Og enginn er neinu nær. Þó að kosningabaráttan sé hafin, út um allar trissur séu flokkarnir að velja á listana með margs konar hætti og menn miði þátttöku sína í gangverki lýðræðisins við þokkalega og vel þekkta löggjöf, ætla þessir snillingar að fara að hringla í henni kortér fyrir kosningar og hóta alls kyns ákvæðum til þess að hjálpa flokkunum að raða fólki „rétt“ á listana. Þessa sömu lista og kjósendum verður svo falið að ryðja með „auknu persónukjöri“! Og það er í alvöru ásetningur minnihlutastjórnarinnar að þjösna þessu dularfulla frumvarpi í gegnum þingið, jafnvel þó ekki ríki eining um það. Eru þess nokkur dæmi að breytingar á kosningalögum séu keyrðar í gegn nema með breiðri samstöðu? Kannski það verði ekki vanþörf á alþjóðlegum kosningaeftirlitsmönnum.

Hver er sinnar ógæfu smiður 

Ekki þar fyrir, ég hef ekki sérstakar áhyggjur af því að nokkurt af þessum frumvörpum nái fram að ganga. Innan stjórnarinnar eru þegar talsverðir brestir og hún er hratt og örugglega að uppgötva hinn hryllilega sannleika: að hún er aðeins með minnihluta á þinginu og getur ekki farið sínu fram að geðþótta Jóku og Gríms. Það hefðu flestir áhugamenn um stjórnmál getað sagt þeim fyrirfram. Jafnframt, að einmitt þess vegna yrði stjórnin að velja mál sín af stakri kostgæfni og þoka þeim áfram af mikilli tillitssemi í þingi, vildi hún á annað borð aðhafast eitthvað frekar en starfsstjórn ber.

Það hentar stjórnarflokkunum að hamast að Framsóknarflokknum og kenna honum um allar sínar ófarir. En það er þýðir ekki að kenna framsóknarmönnum um ruglið. Þeir sögðu hátt og snjallt að þeir myndu að svo stöddu verja stjórnina vantrausti. Í því felst skuldbinding þeirra og öðru ekki, þó stjórnarliðið vilji ímynda sér eitthvað annað fyrst hún hafði fyrir því að kynna framsóknarmönnum helstu áform sín þegar verið var að mynda stjórnina. 

Enn síður fer það þessari ríkisstjórn vel að krefjast þess að þingmaður í flokki utan stjórnar hlíti ímynduðu samkomulagi og reglum ríkisstjórnarinnar í störfum sínum á þinginu. Hún er með öðrum orðum að segja að sannfæring þingmannsins skipti engu þegar ríkisstjórninni finnst annað. Já, hún er mikil lýðræðisástin hjá stjórninni, að ekki sé minnst á geðprýðina og jafnvægið. Einmitt þannig fólk, sem best er að fela að breytingar á stjórnarskrá og kosningalöggjöf.


Samfylkingin lagar lýðræðið

Nútímalegur jafnaðarmannaflokkur á nýrri öld

Samfylkingin í Suðvesturkjördæmi mun velja í 5 efstu sætin á framboðslista flokksins í komandi alþingiskosningum með netprófkjöri. Við uppröðun á listann verði fylgt svokölluðum fléttulista. Fimm efstu sætin í prófkjörinu eru bindandi með fyrirvara um uppröðun samkvæmt fléttulista.

Mér sýnist Samfylkingin vera að ná nýjum hæðum í lýðræðinu. Held ég, því auðvitað getur maður ekki verið viss um að skilja þetta stagl rétt. Spurningin er þó kannski frekar til hvers verið er að standa í þessu fyrst Samfylking vill óð og uppvæg — aðallega þó óð — setja ótilgreindar reglur í lög um „aukið persónukjör“. Hvað sem það nú þýðir. Ekki persónukjör, heldur aukið persónukjör.

Af hverju stígur Samfylkingin ekki bara skrefið til fulls, býður liðið fram í stafrófsröð og eftirlætur kjósendum það algerlega að raða inn á þingið?

Svarið er auðvitað það að það myndi óhjákvæmilega og undantekningalaust riðla fléttulistunum góðu. Og til hvers væru þeir þá? Nema náttúrlega Samfylkingin ætli líka að setja það í lög að persónukjörið virki, en þó aðeins þannig að til skiptis komi kona og karl.

En af hverju að láta þar staðar numið? Reglubinda mætti að aldursdreifing á þingi skulii vera hin sama og meðal kjósenda, menntunarstigið sömuleiðis, að tíundi hver þingmaður skuli vera áfengissjúkur og svo framvegis. Tækist krötunum nú að búa til hina fullkomnu og faglegu reikniaðferð til þess að þingmenn endurspegluðu ólíka samsetningu þjóðarinnar, þyrfti sjálfsagt ekki einu sinni að kjósa. Það væri raunar helber tímasóun, því reglurnar yrðu ávallt vali kjósenda yfirsterkari. En mun „réttari“ að sögn helstu hugsuða Samfylkingarinnar.

Það kæmi hins vegar lýðræði ekki á nokkurn hátt við.

Ekki frekar en fléttulistarnir og hræsnin um „aukið persónukjör“. Þetta er ekki illa meint hjá þeim blessuðum, en alveg skelfilega grautarlegt og án þess að menn hugsi afleiðingarnar til enda. Eða bara einn, tvo leiki fram í tímann. Það er mannlegt að finnast að göfug markmið hljóti að helga aðferðirnar, en það er rangt (eins og þeir Kristur og Marx bentu báðir á). Það er mannlegt að skjátlast og að því leyti virðist manni minnihlutastjórnin vera ein sú manneskjulegasta um langa hríð.

Þessa dagana tala stjórnmálamenn í kapp um það að auka verði lýðræðið og undir það má taka, en það þýðir ekki að menn eigi að líta á gangverk lýðræðisins sem tilraunaverkefni. Eða hafa menn ekki nóg fengið af áhættusækni á annarra kostnað?


Heimskortið við Hallveigarstíg

Heimskort Samfylkingar

Það má merkilegt heita að eftir allt, sem á undan er gengið, skuli Samfylkingin ekki lengur telja Evrópumálin einnar messu virði, hvað þá meir. Fyrir aðeins örfáum vikum leit Samfylkingin á það sem frágangssök í ríkisstjórn ef samstarfsflokkurinn myndi dirfast að vera annarar skoðunar. Síðustu daga tiltóku fráfarandi ráðherrar það enn og aftur sem ein helstu afglöp sín og/eða stjórnarinnar að hafa ekki þokað Íslandi eina sjómílu nær Brussel. Og árangur hinnar auknu Evrópuumræðu helstur sá, að þjóðinni snerist hugur til hugsanlegrar aðildar og þreifinga þar um!

Í dag virðast ráðherrar Samfylkingarinnar og flokksforysta (en þetta tvennt fer ekki saman) ekki einu sinni geta fundið Evrópu á korti, hvað þá nefnt hana á nafn. Að ofan má sjá heimskortið við Hallveigarstíg, höfuðstöðvar Samfylkingarinnar.


Höfundur

Andrés Magnússon
Andrés Magnússon
blaðamaður á Englandi ritar hér fréttir, fróðleik og hugleiðingar, sem ekki rata á prent.
Mars 2024
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband