Sovét-Ísland í Silfrinu

Ég hnaut um að í Silfri Egils að mín góða vinkona Guðfríður Lilja Grétarsdóttir tönnlaðist á hinni „sovésku stóriðjustefnu Sjálfstæðisflokksins“ og nefndi til marks um hana áform um álver hér og þar og olíuhreinsistöð. Ekki var að heyra að aðrir hefðu neitt sérstakt við það að athuga. En hvað á hún við? Þessi iðnaðaráform, sem sum teljast til stóriðju og önnur ekki, eru ekki á forræði hins opinbera. Öðru nær raunar, því Samfylkingarráðherrarnir Össur Skarphéðinsson og Þórunn Sveinbjarnardóttir hafa gert allt sem í þeirra valdi stendur til þess að koma í veg fyrir slík áform.

Ekki nóg með það, því þau hafa gert ýmislegt, sem í þeirra valdi stendur ekki til þess. Er þess skemmst að minnast hvernig einhver starfsmaður Össurar í iðnaðaráðuneytinu (nema það hafi verið sjálfur ráðherrann) varð uppvís að því að dreifa ósönnum óhróðri um fjárhagsstöðu eins þessara fyrirtækja til fjölmiðla og sjálfur umhverfisráðherra taldi það ekki fyrir neðan virðingu sína að segja Alþingi ósatt um losunartölur í fyrirspurnartíma. Hún ætti að minnast þess að menn njóta aldrei meiri virðingar en sjálfsvirðingar.

En þetta er sem sagt hin nýja staða. Hér áður fyrr voru stjórnvöld á þeytingi út um allan heim til þess að lokka fjármagn til iðnaðaruppbyggingar hérlendis, en nú koma menn sjálfviljugir með fjármagn og er vel tekið af heimamönnum, en möppudýr eins og Össur og Tóta reyna að bregða fæti fyrir þá með bellibrögðum. Ekki frekar en það kemur þeim við hvort alltof margar ísbúðir séu í Hafnarfirði eða ekki.

En Lilja var frekar fúl yfir þessu öllu og sérstaklega vegna þess að þessi þróun væri ekki í samræmi við umræðuna fyrir kosningar. Hvaða umræðu? Umræðugrundvelli vinstrigrænna? Eða Íslandshreyfingarinnar? Vinstrihreyfingin — grænt framboð fékk 14,35% atkvæða og Íslandshreyfingin 3,27%, mætti þá ekki segja að sjónarmiðum þeirra hafi verið hafnað? Ég veit ekki, enda kom í ljós að hún var fyrst og fremst að vísa til „Fagra Íslands“, umhverfisstefnu Samfylkingarinnar fyrir síðustu kosningar og fannst lítil til um efndirnar. Sérstaklega hvað varðaði stóriðjustoppið svonefnda. Það snerist um „að öllum ákvörðunum um frekari stóriðjuframkvæmdir verði frestað þar
til fyrir liggur nauðsynleg heildarsýn yfir verðmæt náttúrusvæði Íslands og verndun þeirra hefur verið tryggð.“ Þar er vitaskuld átt við ákvarðanir stjórnvalda, en Lilja virðist halda að þar ræði um allar heimsins ákvarðanir. Eða a.m.k. á Íslandi. Þannig er það nú ekki. 

Annars hjó ég eftir því að hún var jafnvel enn fúlli þegar talið barst að nýsamþykktum ályktunum vinstrigrænna gegn einkavæðingaráformum, sem engin eru. Hún varðist fimlega og sagði að þarna væru vinstrigrænir að nefna einu nafni útvistun, úthýsingu, einkaframkvæmd og hvað þetta nú allt heitir. Gott og vel, en er þá ekki rétt að kalla stefnu vinstrigrænna í þessum efnum einu nafni og réttara? Þjóðnýting er gott og gilt orð og meira að segja smíðað af vinstrimönnum sem jávætt og fagurt orð yfir eignaupptöku og sovétvæðingu. Er ekki tímabært að vinstrigrænir gangist bara við þeirri stefnu sinni? Manni sýnist að Samfylking og Sjálfstæðisflokkur hafi sameinast um þjóðnýtingaráform í orkugeiranum, svo hvað dvelur kommana?

Blaðamannaverðlaunin

Ég var víst búinn að lofa skýringum á því hvers vegna spádómar mínir um Blaðamannaverðlaunin gengu ekki eftir, svo það er rétt að efna það heit.

Kristján Már Unnarsson á Stöð 2 er duglegur fréttamaður og fréttir hans úr „hversdagslífi á landsbyggðinni sem vörpuðu ljósi á þjóðfélagsbreytingar“ hafa örugglega verið góðra gjalda verðar. Vandinn er sá að ég man ekki eftir einni einustu þeirra. Dómnefndin hefur sjálfsagt í og með verið að verðlauna ákvörðun fréttastofunnar um að sinna slíku málefni í fréttaröð, enda oft undan því kvartað í hinum faglegu kreðsum Blaðamannafélagsins að slíkum fréttaflutning sé of lítið sinnt, eftirfylgni sé of lítil o.s.frv.

Ég fer hins vegar ekki ofan af því að Pétur Blöndal á Morgunblaðinu hefði verið betur að verðlaununum kominn. Umfjöllun hans um REI-málið var leiftrandi snilld, vel skrifuð, upplýsandi og fól í sér ótal góða fréttapunkta. Slíkt finnst mér nær að verðlauna en hugmyndir um ritstjórnarstefnu. A.m.k. meðan verið er að veita einstaklingum verðlaunin.

Því finnst mér einnig merkilegt að gervöll ritstjórn DV hafi verið verðlaunuð fyrir umfjöllunina um Breiðavíkurmálið. Þar er misjafn sauður í mörgu fé og það sást enda á umfjöllun blaðsins um þetta viðkvæma mál, að hún var brokkgeng. Í þokkabót deildi ritstjórnin svo verðlaununum með þeim Þóru Tómasdóttur og Sigmari Guðmundssyni í Kastljósi RÚV fyrir umfjöllun um sama mál, en mér fannst þeirra framlag langtum betra og áhrifameira. Þannig voru verðlaunin útþynnt enn frekar, ekki aðeins með því að láta heilu miðlana deila þeim, heldur ekki síður hinu að erfitt er að verjast þeirri hugsun að dómnefndin hafi verið að verðlauna Breiðavíkurmálið sjálft fremur en umfjöllunina um það.

Til hvers er þá verið að standa í þessu? 

 

Kristján Már hlaut Blaðamannaverðlaun ársins 2007