Glamur tímans

Ég hef ekkert bloggað hér að undanförnu, enda hef ég verið á ferðalagi í Normandie og ekkert komist í netsamband fyrr en nú. Frakkar eru furðuaftarlega á merinni þegar kemur að netinu, heitir reitir eru fáir og strjálir og þar, sem þeir eru á annað borð, er yfirleitt rukkað nokkuð stíft fyrir þá. Ástandið er þó talsvert skárra í höfuðborginni París, en ekki miklu.

Í Normandie og nágrenni er margt að skoða og sjá, ekki síst fyrir áhugamenn um sagnfræði. Heimstyrjöldin síðari er mönnum enn ofarlega í huga hér, enda var Normandie sögusvið innrásarinnar á D-degi og þar geysuðu afar harðir bardagar, þar sem barist var um hvert þorp og hverja spildu og þess sjást enn víða merki hér í hinu þéttvaxna Bocage. Frakkar voru þó fremur áhorfendur en þátttakendur í því stríði, eins og auðvelt var að sjá á stríðsminnismerkinu í örþorpinu þar, sem við dvöldum í upphafi ferðar. Í Canisy búa um 600 manns, en fimm þorpsbúar féllu í seinna stríði. Í fyrri heimsstyrjöldinni — Styrjöldinni miklu — féllu hins vegar 34 synir Canisy. Menn geta ímyndað sér blóðtökuna í litlu þorpi, þar sem um átta ættir hafa búið um aldir.

Í Saint Lô, þar sem þetta er skrifað, er varla nokkur gata, sem ekki ber enn ör, ummerki eða áminningu bardaganna, enda var rætt í fúlustu alvöru í stríðslok, að endurbyggja bæinn ekki, heldur láta rústirnar standa óhreyfðar sem minnismerki um ósköpin. Það er þó ekki fyrr en maður kemur í bandaríska hermannagrafreitnum í Colleville-sur Mer við Omaha-strönd, sem maður áttar sig á mannhafinu, sem féll í þessari einstöku aðgerð til þess að frelsa Evrópu undan oki og helför nazismans. Tilfinningin er yfirþyrmandi og ég komst við á þessum nánast helga stað. Ætli það sé dæmi um aðra eins innrás, þar sem innrásarherinn hafði þó ekki aðrar landkröfur en sem því nemur, að geta grafið hina föllnu?

Minn sagnfræðiáhugi nær þó lengra aftur. Mitt í öllu hjalinu um útrásarvíkinga nútímans er skemmtilegt að leiða hugann að Göngu-Hrólfi og öðrum frændum þeirra og fyrirrennurum, sem lögðu Normandie undir sig árið 911 með ekki ósvipuðum aðferðum og tíðkast enn 996 árum síðar!

Ekki síður hef ég þó áhuga á orrustum Hundrað ára stríðsins, sem raunar entist í 116 ár (1337-1453). Þetta var engan veginn samfellt stríð, heldur má fremur tala um árvissar sumarferðir Englendinga yfir Ermarsund, þar sem herjað var á Frakka, en deilt var um yfirráð Englendinga hér við norðurströndina. Tilefnið var að vonum flókið, en í hnotskurn má segja að vandinn hafi falist í því að eftir að Vilhjálmur bastarður (og sigurvegari) lagði England undir sig árið 1066 varð hann í raun orðinn valdameiri en Frakklandskonungur, sem þó var í orði lénsherra hans, því Vilhjálmur var hertogi af Normandie og erfingjar hans náðu enn meiri lendum undir sig og réðu yfir stærri hluta Frakklands en Frakklandskonungur sjálfur. Eins og nærri má geta er það löng saga, svo ég hætti mér ekki lengra í henni hér.

En Hundrað ára stríðið hafði víðtæk áhrif á mannkynssöguna. Margir telja það upphaf þjóðernisvitundar beggja vegna Ermarsunds, herútboð ótínds almúgans á Englandi breytti stöðu hans varanlega og mikil þróun varð í hernaðartækni og -list, sem vitaskuld hafði víðtækari áhrif.

Segja má að Englendingar hafi bundið enda á riddaraöldina í orrustunni við Crécy árið 1346, þar sem boglið þeirra stráfelldi blómann af riddurum Evrópu, sem gengið hafði til liðs við Frakka. Orrustan var þeim mun frækilegri sakir þess að franska liðið var um þrisvar sinnum fjölmennara (30-40.000) en þegar upp var staðið lágu um 12-20.000 þeirra í valnum, en Englendingar höfðu aðeins misst um 250 manns! Svipaðar sögur má segja frá Agincourt og Poitiers. Svo má maður þurfa að lesa eitthvert suð þessa dagana um ójafnræði í hernaði hér og þar, eins og það sé nýtt í hernaðarsögunni og nánast ódrengilegt!

Hér í Normandie er niður tímans þungur og hávær. Glamur um okkar einstæðu og stórmerkilegu tíma er yfirgnæft af vopnaglamri fortíðar, en lífið heldur áfram eins og ég sá í gær þegar Denis greifi af Kergorlay klifraði upp á þakið á kastala sínum til þess að eiga við sjónvarpsloftnetið. Þar hefur sama fjölskyldan búið í tæp þúsund ár.

Gleðilegt ár!

Lesendum, vinum og velunnurum flyt ég kærar nýárskveðjur. Þó nýliðið ár hafi verið ágætt að mörgu leyti er ég viss um að þetta ár verður jafnvel enn betra.

Fyrir sjálfan mig eru áramótin ekki aðeins tímatalsskil, því ég er að skipta um vinnu og mun á næstu vikum og mánuðum taka þátt í að móta nýja útgáfu Viðskiptablaðsins. Ég hef oft áður komið að því að búa til nýtt blað með þeim hætti og það er óskaplega skemmtileg og gefandi vinna, þó hún geti verið slítandi. Ég mun því engin nýársheit strengja um bindindi á kaffi eða tóbak. Það væri ábyrgðarlaust miðað við verkefnin framundan.

Svo er nýja árið vitaskuld gósentíð fyrir okkur áhugamenn um samtímasögu og forvirkar rannsóknir á henni. Í dag eru 130 dagar til alþingiskosninga og næg skemmtan framundan. Frá henni verður lítillega greint á þessum stað. Fyrir þá, sem frekar vilja líta yfir farinn veg er hins vegar ástæða til þess að benda á skarpskyggnislega umjöllun Vef-Þjóðviljans um árið 2006.