Þó fyrr hefði verið

Mikið er ég feginn að loks skuli vera búið að taka af skarið um forystumál Sjálfstæðisflokksins í borginni. Þó fyrr hefði verið. Sá vandræðagangur hefur reynst borgarstjórnarflokknum jafnvel enn erfiðari en sjálft REI-málið á sínum tíma og meirihlutaslitin, sem í kjölfarið sigldu.

Ég þekki Hönnu Birnu Kristjánsdóttur af dugnaði, röggsemi og röskleika og veit að hún verður góður borgarstjóri. Ég treysti henni vel til þess að snúa vörn í sókn, borgarbúum til heilla.

Hanna Birna verður borgarstjóri

Á Hreinn Loftsson að segja af sér?

Ég sá í fréttum að Hreinn Loftsson, hrl., er þeirrar skoðunar að Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra, ætti að segja af sér vegna sakfellingar yfir Baugsmönnum í Hæstarétti í dag. Ég verð að játa að ég átta mig ekki á því hvað Hreinn er að fara.

Nú hefur heift og hatur Baugsmanna í garð Björns ekki farið fram hjá neinum (sbr. auglýsingu Jóhannesar Jónssonar í Bónus á kjördag þar sem hvatt var til útstrikana gegn honum), en það hefur aldrei komið almennilega fram af hverju. Þeir hafa nefnt aðkomu hans að Baugsmálinu, en virðast algerlega veruleikafirrtir í þeim efnum. Eða ekki kunna á dagatal. Rannsókn Baugsmálsins hófst í lok ágúst árið 2002. Þá var Björn nýkjörinn borgarfulltrúi í Reykjavík, en hann hafði látið af störfum sem menntamálaráðherra hinn 1. mars 2002, nærri hálfu ári áður en málið hófst. Dómsmálaráðherra varð hann ekki fyrr en 23. maí 2003, tæplega níu mánuðum eftir að rannsóknin hófst. Hver á aðkoma Björns að hafa verið að upphafinu?

Hreinn nefnir sérstaklega að sem dómsmálaráðherra hafi Björn „stutt [ríkislögreglustjóra og saksóknara efnahagsbrotadeildar] með ráðum og dáð, leynt og ljóst“ og þar af leiðandi ætti hann að sjá sóma sinn í að segja af sér. Það segir kannski sína sögu að þarna notaði Hreinn nákvæmlega sama orðalag og Jói í auglýsingunni forðum. En hvernig dettur lögmanninum Hreini í hug að setja svona dellu fram? Þá fyrst hefði nú verið ástæða til þess að Björn tæki pokann sinn ef hann hefði verið krukka í hvernig lögregluembætti eða saksóknari höguðu einstökum rannsóknum. Því það var það, sem Baugsmenn vildu: sérmeðferð vegna þess að þeir ættu svo mikið undir sér. Og hver veit nema það hafi þeim tekist?

Látum það samt ligga milli hluta að sinni. Stóra spurningin er hvort Hreinn Loftsson ætli ekki að segja af sér. Hreinn er „stjórnarmeðlimur“ í Baugi Group, en hann var stjórnarformaður í almenningshlutafélaginu Baugi þegar þau brot áttu sér stað, sem forstjórinn hans og aðstoðarforstjóri voru dæmdir fyrir. Blasir ekki við að Hreinn hefur ekki staðið undir þeirri ríku eftirlitsskyldu, sem honum bar sem stjórnarformanni í almenningshlutafélagi? Af yfirheyrslum yfir honum vegna kaupanna á Vöruveltunni, sem lesa má ásamt ýmsu öðru forvitnilegu á baugsmalid.is, er bersýnilegt að hann var alveg sérstaklega lítið heima í helstu verkefnum Baugs Group. Nú þegar dómur hefur loks gengið hlýtur Hreinn að axla sína ábyrgð þó seint sé og segja af sér sem „stjórnarmeðlimur“ í Baugi.

Jón forseti og Churchill

Það er fyndin aðsend grein í Mogganum í dag. Eða meina ég hlægileg? Þar skrifar Samfylkingarmaðurinn Kjartan Emil Sigurðsson stuttlega um málflutning Sturlu Böðvarssonar, forseta Alþingis, í Evrópumálunum og þykir heldur fáfengilegt hjá honum að nefna til Jón Sigurðsson forseta í þeirri orðræðu. Þykir honum það ótækt að draga Jón inn í umræðuna, enda hafi hann verið 19. aldar maður og ekkert um Evrópusambandið vitað.

Verða orð manna einskis virði um leið og þeir deyja? Eða að einhverjum tilteknum árum liðnum? Ég er því öldungis ósammála og þykir ekkert að því að ráðfæra mig við Mill um frelsið, Jónas um fegurðina og Snorra um ótal hluti aðra, þar á meðal utanríkismál! Menn þurfa ekki að vera ýkja vel lesnir í Jóni forseta til þess að átta sig á því að hann hefur ýmislegt til málanna að leggja í Evrópuumræðunni. Og það er ekki heldur flókið að komast að þeirri niðurstöðu að hann hefði verið efins um inngöngu Íslands í Evrópusambandið. Þarf raunar ekki að leita lengra en í fyrsta tölublað Nýrra félagsrita, þar sem Jón ritar Um Alþíng á Íslandi í víðu samhengi, til þess að fá álit hans á þessum efnum. Eða telja menn að einhverja sérstaka hugmyndauðgi þurfi til þess að komast á þá skoðun að sjálfstæðishetjan Jón Sigurðsson, óskabarn Íslands, sómi þess, sverð þess og skjöldur, hefði verið fremur efins um að framselja völd héðan af landi til erlends yfirvalds?!

Það er helber misskilningur ef menn halda að Jón forseti hafi aðeins verið sjálfstæðissinni á einhverju rómantísku og sentímental plani. Þvert á móti var þetta harðkjarna pólitísk afstaða hjá manninum, vel ígrunduð og grundvölluð á athugunum á stjórnvísi, sagnfræði, hagfræði og ótal fræðum fleirum. Hann var ekki lýðræðissinni, svona af því það var í tísku á kaffihúsunum í Höfn, heldur af sannfæringu. Það er ekki ofmælt að kalla hann frjálshyggjumann á 19. aldar vísu. Jón var ekki aðeins á því að Íslendingar ættu að vera sjálfstæðir frá Dönum, heldur öllum öðrum og þar á meðal sem mest sjálfstæðir hver gegn öðrum: frjálsir menn í frjálsu landi.

Þá spyrja Kjartan Emil og Evrópusinnarnir, hvernig megi snúa þeim skoðunum Jóns upp á Evrópusambandið, sem sé svo og svo frábært í öllu tilliti. Jón hafi enga hugmynd haft um slíka ríkisskipan og þar af leiðandi fráleitt að draga hann inn í þá umræðu. Þar fyrir utan vanti ekkert upp á frelsið í ESB, ekki geti Danir talist ófrjálsir í neinum skilningi og så videre. Látum vera í bili hvernig frelsinu vegnar í ESB og látum — umræðunnar vegna — sem það taki öllu öðru fram. En það var ekki það frelsi, sem Jón hafði áhyggjur af, borgararéttindi voru enda að mestu til fyrirmyndar í Danaveldi þá. En Jóni voru alls ekki ókunnugar hugmyndir um ríkjasambönd að fornu og nýju. Allt frá Babýlon til Rómar, frá Miklagarði til Aachen, hann var vel heima í því öllu sem dyggur andstæðingur nýlendustjórnar. Gleymum því ekki heldur að þegar Jón fæddist árið 1811 stóð Napóleon á hátindi frægðar sinnar og mönnum voru hreint ekki gleymdar hugmyndir þess fúla foringja um evrópskt ríkjasamband þegar Jón hélt til Hafnar að lesa mannkynssögu 1833. Enn frekar er þó vert að gefa því gaum að einmitt um þær mundir var skandínavisminn að láta á sér kræla meðal norrænna stúdenta, en Jón var síður en svo hallur undir þær hugmyndir (og skandínavistunum flestum lítt um Ísland). Nei, Íslandi dygði ekkert minna en sjálfstæði.

Hver vill mæla gegn því?

Þá er hins vegar ósvarað hinni augljósu spurningu, sem Evrópusinnarnir forðast að vonum eins og heitan eldinn: Væri innganga í Evrópusambandið eitthvað annað en uppgjöf og framsal á sjálfstæði Íslands?

Geymum okkur þá umræðu samt enn um sinn. Nóg gefast tækifærin til hennar, grunar mig. En það er þetta með Jón Sigurðsson, eiga hugmyndir hans eitthvert erindi við Evrópuumræðuna í dag? Svarið við því er tvímælalaust já. Að því tilskildu vitaskuld, að hugmyndir hans og saga eigi yfirleitt eitthvert erindi við okkur. Menn geta auðvitað sagt sem svo að Jón sé löngu dauður, hugmyndabarátta hans sömuleiðis. Hann hafi að vísu upplifað endurreisn Alþingis og stjórnarskrána 1874, en misst af heimastjórninni, fullveldinu og lýðveldinu. En ef það er svarið geta menn eins sagt að sagan öll sé einskis virði og við eigum að einblína á núið, dæmd til þess að endurtaka sömu mistökin aftur og aftur. Ég hafna þeirri afstöðu.

Hugmyndir Jóns Sigurðssonar og sjálfstæðisbaráttan eiga erindi við okkur enn í dag og um ókomna tíð. Ástæðan er augljós: málið varðar fleiri en eina kynslóð manna. Mönnum væri hollt að minnast þess í Evrópuumræðunni nú, að það mál varðar fleiri en eina kynslóð. Vegna þess að það snýst um sjálfstæði þjóðarinnar og menn þekkja af biturri reynslu að það er hægara að ganga konungum á hönd en komast undan krumlu þeirra. Það á líka við um ESB. Þess vegna er með ólíkindum að heyra málsmetandi fólk tala um að breyta verði stjórnarskránni til þess að auðvelda inngöngu í ESB ef það yrði nú niðurstaðan (í sama mund og sama fólk muldrar eitthvað um að sjálft sé það auðvitað andsnúið inngöngu). Stjórnarskráin á einmitt að torvelda slíkt, hún er sá rammi sem önnur lög og skammæjari verða að fylgja, hún segir til um grundvallarskipan ríkisins og heldur við réttindum borgaranna gagnvart því. Við hana á ekki að fikta til þess að gera hlutina auðveldari, þvert á móti.

Í því samhengi blasir við að skoðanir manna — þó settar hafi verið fram í fyrndinni — geta átt við enn á vorum dögum. Hugmyndir Einars Þveræings þykja mér t.d. fullboðlegar í Evrópuumræðuna núna og eiga raunar brýnt erindi. Í ræðu sinni á Alþingi vegna óskar Ólafs konungs Haraldssonar um að fá Grímsey að gjöf benti Einar (eða Snorri Sturluson sem færði hana í letur) þingheimi á að skattar væru mun hærri í Noregi en hérlendis og að kóngar væru misjafnir, sumir jafnvel til hinna mestu vandræða. Loks hefur Snorri eftir Einari:

En ef landsmenn vilja halda frelsi sínu, því er hafa haft, síðan er land þetta byggðist, þá mun sá til vera að ljá konungi einskis fangstaðar á, hvorki um landaeign hér né um það að gjaldahéðan ákveðnar skuldir, þær er til lýðskyldu mega metast.

Blandast einhverjum hugur um afstöðu Einars og/eða Snorra til ESB? Og var Snorri þó með alþjóðasinnuðustu mönnum! Rök þeirra, sem þá og síðar töldu nánara samband við Noreg nauðsynlegt, eru nákvæmlega hin sömu og ötulustu Evrópusinnana nú. Þau rök eru fullkomlega tæk til umræðu og menn eiga ekki að veigra sér við hana. En þá eiga menn einnig að viðurkenna kinnroðalaust, að deilan stendur fyrst og fremst um sjálfstæði Íslands.

Í Íslandssögunni eru tvö skeið sjálfstæðis og eitt skeið erlends yfirvalds. Fyrra sjálfstæðisskeiðið stóð í 388 ár, en hið síðara hefur staðið í 104 ár (ef við miðum við heimastjórnina). Samtals 492 ár. Þar á milli liðu 642 ár. Svo geta menn velt því fyrir sér hvernig Íslendingum vegnaði misvel á þessum skeiðum. Og það er ekkert að því að þiggja ráð frá löndum okkar á öðrum tímum en hér og nú. Ella getum við allt eins efnt til eigin bókabruna, kollvarpað styttunni af Jóni Sigurðssyni og látið okkur nægja að lesa Mannlíf mánaðarins og tigna gulllíkneski af Gillzenegger dagsins á Austurvelli.

En aftur að grein Kjartans Emils. Hann víkur að einni helstu hetju vestrænnar siðmenningar:

Á Bretlandi var uppi maður á 19. og 20. öld sem hét Winston Churchill. En umræddur Jón var jú 19. aldarmaður. Það er skemmst frá því að segja að það má líta svo á hin ýmsu ummæli Churchills og segja hann hlynntan og andvígan þátttöku Bretlands í núverandi Evrópusambandi. Það hefur orðið niðurstaða manna þar í landi að ekki sé hægt með nokkru móti að ráða beinlínis í það hvorum megin hryggjar Churchill lendir í slíkri Evrópuumræðu. Það jafnvel þó Churchill hafi með beinum hætti haft afskipti af og tekið afstöðu sem laut að samskiptum Evrópuríkja sín í milli.

Ég er ekki viss um hvað Kjartan Emil er að fara í síðustu setningunni. Kannski hann sé í gamansemi að vísa til Seinni heimstyrjaldarinnar, þar sem Churchill hafði „með beinum hætti [...] afskipti af og [tók] afstöðu sem laut að samskiptum Evrópuríkja sín í milli.“ Vægast sagt.

En hvern þremilinn á Kjartan Emil við þegar hann heldur því fram að Bretar hafi komist að einhverri niðurstöðu um að Churchill megi ekki setja öðru hvor megin hryggjar í Evrópumálunum? Churchill var forsætisráðherra þegar hann afþakkaði gott boð til Breta um að gerast eitt af stofnríkjum Kola- og stálbandalagsins árið 1951, sem var forveri Efnahagsbandalags Evrópu og síðar þróaðist í Evrópusambandið eins og við þekkjum það. Hann hafði heilmikið til þeirra mála að leggja og talaði enga tæpitungu fremur en endranær. Þegar umræðan hófst um inngöngu Breta í það (sem de Gaulle lagðist svo gegn) tók Churchill þátt í henni, þó hann væri þá hættur í pólitík. Churchill var mjög hlynntur Evrópusamrunanum, sem hann taldi bestu leiðina til þess að sætta forna fjendur á meginlandinu, en áhugi hans á veru Breta í sameinaðri Evrópu var enginn. Allra síst ef markmiðið væri Bandaríki Evrópu. Það þarf því ekkert að túlka Churchill fram eða til baka, hann tók einfaldlega afstöðu og það ekki með neinni leynd. Hans gömlu orð standa:

We have our own dream and our own task. We are with Europe, but not of it. We are linked but not combined. We are interested and associated but not absorbed.

Það má taka undir þau sjónarmið nú þó Churchill hafi dáið árið 1965.

Hrein bilun

 

Það er auðvitað hrein bilun að vekja fólk upp að svefni hinna réttlátu með bænakalli kl. fimm um morgun. Þórarinn Ingi Jónsson, hinn frumlegi listnemi og sprengjusérfræðingur Listaháskóla Íslands (LHÍ), sem stendur fyrir ósköpunum segir „að bilun í hugbúnaði hljóti að hafa valdið því að upptaka af bænakalli múslima fór að hljóma klukkan fimm í nótt.“ Er það nú víst? Samkvæmt sið múhameðstrúarmanna ber að ganga til bæna fimm sinnum á dag, í fyrsta sinn við dögun. Sólarupprás í Reykjavík í morgun var kl. 4.51, svo máske var hugbúnaðurinn einmitt að virka fullkomlega.

Að sögn listnemans var tilgangurinn með tiltækinu að „koma með mótvægi við neikvæða umræðu um íslam í hinum vestræna heimi.“ Mikið gekk það nú vel!

Fram kom í frétt um málið að Þórarinn hafi stundað nám við LHÍ í um tveggja mánaða skeið, þannig að tæpast telst hann nú fullnuma. Það vekur hins vegar spurningar um hvers vegna skólayfirvöld í LHÍ tóku hugmyndinni svo opnum örmum, ekki síst í ljósi þess að hún er fráleitt frumleg. Ég held að það hafi verið sumarið 2002, sem bænaköll múslima ómuðu reglulega yfir miðbæ Reykjavíkur frá Listasafni Reykjavíkur í Hafnarhúsinu. Þar var þá sýning um menningu araba og ekki af miklu að taka í myndlistinni eins og gefur að skilja. Mér er það í fersku minni, enda vann ég í Hafnarhúsinu þá. Bænaköllunum var vægast sagt misvel tekið, en það sem mér þótti einna merkilegast var að arabískur starfsmaður fyrirtækisins var hreint ekki ánægður með uppátækið og þótti móðgun og nánast guðlast að dæla út bænaköllum í auglýsingaskyni eða „listrænum tilgangi“.

Hitt er svo annað mál, að þarna er máske ein skýringin á því hversu illa borgaryfirvöldum hefur gengið að verða við óskum safnaðar múslima um lóð undir mosku hér í höfuðstaðnum. Morgunsvæfum mörlandanum þykir alveg meira en nóg að þurfa að þola kirkjuhringingar um ellefuleytið einu sinni í viku. 

Bilun í hugbúnaði kveikti á bænakalli

Meinsemd í Alþjóðahúsi?

Ég hef stundum látið í ljós efasemdir um hugmyndafræði fjölmenningar, sem nagar hvað ákafast að rótum vestrænnar siðmenningar og ég tel raunar hvíla á siðlausri afstæðishyggju, þar sem allt er lagt að jöfnu. Með þeim afleiðingum að ekkert er í raun nokkurs virði. Flestir talsmenn hennar tala öruglega í góðri trú, en þeir finnast þó líka sem tala fyrir henni í andstyggð á vestrænum viðhorfum.

Hér á landi er Alþjóðahúsið líkast til helsti málsvari fjölmenningarhyggjunnar. Þar er líka að finna ágætt kaffihús, Kaffi Kúltúr, þar sem ýmissa alþjóðlegra strauma gætir. Þar má þó ekki reykja fremur en á öðrum kaffihúsum, sem mér finnst ástæða til þess að mótmæla í nafni fjölmenningar og skil ekkert í að starfslið Alþjóðahúss skuli ekki hafa tekið upp við löggjafann.

En hafa lesendur reynt að leita að Alþjóðahúsinu á Google? Smellið hér til þess að fara á Google og leitið að „Alþjóðahúsið“, en þá blasir við viðvörun um að vefsetur Alþjóðahúss innihaldi hættulegan hugbúnað, sem valdið geti tölvu notandans tjóni. Hvað á það að þýða?

 

Ísland er ekki Nýfundnaland

Hér á árum áður minntust Íslendingar stundum á örlög Nýfundnalands, en löndunum svipaði á margan hátt saman. Afskekkt fiskimannaþjóðfélög, sem fóru að losna úr viðjum nýlendustjórnar um svipað leyti, fólksfjöldi og landrými í svipuðum stærðarflokki. Fyrst og fremst minntust Íslendingar þó þess að Nýfundnalandsmenn gáfu fullveldi sitt upp á bátinn eftir verulegar efnahagsþrengingar (löngu áður en miðin þar voru þurrausin), en ríkið var einfaldlega á leiðinni í gjaldþrot þegar Bretar tóku það aftur að sér, en síðar varð það hluti Kanada.

Það sem ég vissi ekki, var að Nýfundnalandsmenn munu líka stunda þessa íþrótt, að bera sig saman við Íslendinga. Bendi á litla grein af þeim toga, meira til gamans en gagns.

Skinhelgi Svandísar

Hneykslan Svandísar Svavarsdóttur vegna málefna REI er stórmerkileg. Sérstaklega ef hún er borin saman við orðræðu hennar um REI fyrir og eftir meirihlutaslitin í haust.

Meðan Svandís var í minnihluta átti hún varla til nógu sterk orð til þess að lýsa ástandinu, sem hún sagði brýnt að bæta úr með afgerandi aðgerðum, ekki seinna en strax. Daginn eftir að hún komst í meirihluta var hins vegar mikilvægast að „róa umræðuna“ og síðan var bara haldið áfram í rólegheitum á þeirri braut, sem hún hafði ákafast varað við. Og þrátt fyrir hina gagnmerku skýrslu stýrihópsins (sem flestir verða mærðarlegir í framan við það eitt að nefna nú, en flestir játuðu á sínum tíma að væri óttalegur bastrður) fyrirhugaði Svandís & co. að dæla nokkrum milljörðum til viðbótar úr OR í REI. Hún minnist aldrei á það.

En nú er Svandís full heilagrar reiði á ný og lætur dæluna ganga. Sú skinhelgi er farin að minna á leikræna tilburði Steingríms J. Sigfússonar, sem margir hrífast að öðru hverju. En þeir geta fæstir hugsað sér að kjósa hann þegar til kastanna kemur. Mér sýnist Svandís vera að festast í sömu rullu.

— — —

Maður skilur hins vegar ekki af hverju henni sárnar svona núna. Eru hugmyndir um að njörva niður hlutverk REI og stöðva frekari áhættufjárfestingu virkilega henni á móti skapi? Hafa þá fleiri snúist í afstöðu sinni en Svandís kemur auga á. 

Þarna er kannski fundinn helsti Akkilesarhæll Vinstrihreyfingarinnar — græns framboðs: Hún veit upp á hár hverju hún er á móti (nánast öllu), en á afar erfitt með að finna nokkurn skapaðan hlut, sem hún er með. Það skýrir sjálfsagt líka hversu erfiðlega henni hefur gengið að komast í meirihluta- eða stjórnarsamstarf. 

Ekki boðlegt borgarbúum

Hræsni Fréttablaðsins

Fréttablaðið lætur mikið með 30.000 poka, sem það dreifir ókeypis á næstunni, en þeir eru sagðir sérstakar endurvinnslutöskur fyrir dagblöð. Með þessu vilja „aðstandendur Fréttablaðsins efla vitund um umhverfisvernd og nýtingu verðmæta“, en haft er eftir Jóni Kaldal, ritstjóra blaðsins, klökkum yfir eigin gæsku, að það sé „nánast skylda þeirra sem standa að útgáfu Fréttablaðsins að vera í fararbroddi þeirra sem hvetja til þess að dagblöð rati í endurvinnslu í stað þess að vera hent með öðru heimilissorpi.“

Er það já? Nú þegar hefur meirihluti landsmanna verulegt ómak af dreifingu fríblaða og ruslinu, sem þeim fylgja. En það er ekki nóg fyrir þessa herra, heldur vilja þeir auka ómakið af sínum völdum enn frekar, þannig að við berum draslið út í endurvinnslu fyrir þá. Framtak Fréttablaðsins má þó ekki síður rekja til umhyggju aðstandenda þess fyrir heilsu fórnarlambanna:

Göngutúrar með blaðberann, endurvinnslupoka Fréttablaðsins, geta bæði verið örstuttir í blaðatunnuna heima, eða lengri til heilsubótar í næsta grenndargám.

Já, þakka ykkur fyrir! Ég hef áður skrifað um blaðatunnuna en með henni býðst borgurum Reykjavíkur að borga 7.400 krónur á ári fyrir að sérflokka blöð. Er máske ekki vanþörf á, því eftir sem Fréttablaðið og Blaðið hafa aukið útbreiðslu sína hefur blaðasorpið margfaldast. Í fyrra var sagt að 30% af því sorpi sem fer í ruslatunnur heimila í Reykjavík séu dagblöð, tímarit og annar prentaður pappír. Borgarbúar henda þeim flestir með öðru sorpi og er blaðaruslið um þriðjungi umfangsmeira í heimilishaugnum en matarleifar. Pappírsmagnið, sem hent er af heimilum, jókst um 76% frá 2003-2007.

Það er óþolandi að eitthvert lið úti í bæ geti bakað samborgurum sínum ómak og kostnað með því að senda þeim drasl óumbeðið. Nær væri að leggja sérstakt sorpgjald á útgáfurnar og einfalt mál að mæla hvað hverjum ber að gjalda fyrir, því fríblöðin keppast við að miklast af útblásnum upplagstölum. Það er þá rétt að miða við þær og láta útgáfurnar borga allan sorphirðukostnað, sem hlýst af afurðum þeirra.

En það er einmitt málið á bak við sorppoka Fréttablaðsins: Þetta er aumkunarverð tilraun til þess að komast hjá því að borga gjald af því taginu og hælast af því um leið hvað þeim sé umhugað um umhverfið. Á annara kostnað. Hvílík hræsni!

Brúðkaup og geitkaup

Þessi frétt vakti örlitla umræðu við morgunverðarborðið á hamingjuheimilinu. En segir það ekki sína sögu að eftir lestur fréttarinnar vitum við meira um geitina og kosti hennar en eiginkonuna?

Eiginkonuna fyrir geit

Kennari kvaddur

Mér þótti dapurlegt að lesa það í Morgunblaðinu í morgun að Jón S. Guðmundsson, íslenskukennari við Menntaskólann í Reykjavík, væri látinn. Þrátt fyrir að Jón Gúm (líkt og hann var oftast kallaður af nemendum) hefði aldrei verið kennari minn utan 2-3 forfallatíma, fékk ég samt notið leiðsagnar hans í nokkrum mæli.

Jón var aldrei sínkur á tíma sinn þegar kom að því að leggja menntaskólanemum og íslenskunni gott til og ég naut þeirrar gæfu að kynnast honum talsvert vegna útgáfu Skólablaðsins, sem ég var nokkuð viðloðandi í skólatíð minni. Jón annaðist jafnan prófarkalestur blaðsins og var meira að segja ábyrgðarmaður þess, en sá vanþakkláti starfi var vitaskuld launalaus.

Þegar Jón skilaði próförkum af sér var ekki aðeins búið að leiðrétta villurnar, heldur gaf hann sér tíma til þess að útskýra fyrir okkur ástæðurnar, benda á annað sem betur mætti fara og leggja okkur heilt til um stíl. Jón gaf engan afslátt þegar íslenskan var annars vegar, en það gat verið erfitt að tjónka við óstýriláta og stæriláta unglinga, sem allt þóttust vita og geta og hikuðu ekki við að bera fyrir sig tjáningarfrelsi, höfundarrétt og skáldaleyfi til þess að réttlæta vitleysuna! Jón þekkti til allrar hamingju sitt heimafólk og sagði okkur til af slíkri hæversku og rósemi að ómögulegt var að leiða ábendingar hans hjá sér. Til allrar hamingju fyrir okkur og lesendurna.

Ég áttaði mig ekki á því þá, en auðvitað var Jón að kenna okkur. Að því bý ég enn ríkulega og hygg að svo sé um aðra þá er nutu hennar. Jón S. Guðmundsson var nefnilega ekki aðeins kennari að starfi, heldur af köllun og eðli. Það var því vel til fundið þegar þessum framúrskarandi kennara voru veitt verðlaun Jónasar Hallgrímssonar á íslenskudeginum árið 2003, en myndin að ofan er tekin við það tækifæri þegar Tómas Ingi Olrich, menntamálaráðherra, afhenti honum viðurkenninguna. Jón unni íslenskunni af lífi og sál og náði að kveikja sama neista í brjóstum þúsunda nemenda á hálfrar aldar löngum kennsluferli.

Blessuð sé minning Jóns S. Guðmundssonar og hafi hann þökk fyrir ævistarfið.